Entegrasyon; Birden fazla bileşenin bir araya gelerek bir bütünü oluşturması anlamına gelmektedir. İngilizce kökenli (integration) bu kelimenin eğitim açısından taşıdığı anlam ise Türk olmayıp Türk eğitim sistemine dahil olan çocukların sürece adapte edilmesini ifade etmektedir.

Ülkemizde, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün Mart 2021 verilerine göre geçici koruma altına alınmış toplam Suriyeli sığınmacı sayısı 3 milyon 661 bin 995’i bulmuştur. Bu sayının eğitim çağ nüfusu açısından 1 milyon 197 bin 124 olduğu bilinmektedir. 2020-2021 yıllarında eğitime kazandırılan sığınmacı Suriyeli sayısı ise son verilere göre toplamda 774 bin 257’ye ulaşmıştır. Bu sayının çağ nüfusuna oranı yani okullaşma oranı %65 civarındadır. Türkiye’deki toplam okullaşma oranı düşünüldüğünde Suriyeliler adına çok ciddi bir orana ulaşıldığı anlaşılmaktadır.

Peki, bütün mesele Suriyelilerin okullaşmasını sağlamak mı?

Bu soruya sınıfında sığınmacı çocuk bulunan bütün öğretmenlerin hayır dediğini tahmin etmek hiç de zor değildir. Her ne kadar bu denli büyük bir sığınmacı dalgası karşısında verilmiş güçlü bir refleksi takdir etmemiz gerekse de sığınmacı eğitiminde okullaşmadan daha önemli sorunlar bulunmaktadır: dil ve iletişim, kültür ve şiddet gibi.

Neredeyse sığınmacı çocukların tamamı (Türkmen olanlar hariç) okulda öğretmenleri ve arkadaşları ile iletişim kurarken çok ciddi problem yaşamaktadırlar. Okullara denklikleri kabul edilirken herhangi bir dil eğitimi zorunluluğu kendilerine şart koşulmadığı için sığınmacı çocuklar hem kendileri sorun yaşamakta hem de öğretmenlerinin sınıf içinde daha fazla zorlanmalarına sebep olmaktadırlar. Çocukların ve ailelerin dil öğrenme konusunda isteksizliğini burada yazmıyorum bile.

Kültür farklılığı sebebiyle de zaman zaman problem yaşayan çocuklar ailelerinden gelen kültür ile içinde bulundukları kültür arasında sıkışıp kalmakta ve çatışma sebebiyle de zaman zaman zorlandıkları gözlenmektedir.

Sığınmacı çocuklar ile ilgili özellikle son üç haftada gözlemlediğim en önemli olumsuzluk ise şiddet eğiliminde olmalarıdır. İstisnasız okulda çıkan her kavgada bir tane Suriyeli bulunuyor. Hatta daha da ilginç olanı Suriyeli çocuklar yine kendileri gibi olan Suriyeli diğer akranlarına zorbalık yapmaktan hiç geri durmuyorlar. Kurallara uyma ve yönergeleri, okul iklimini takip etme noktasında çok ciddi problem yaşıyorlar.

Çözüm için ne yapabiliriz?

Muhakkak dil sınıfları açılması gerekmektedir. İletişim sorunu halledildiğinde diğer sorunların da kısmen çözüleceği şüphesiz görülmektedir. Öte yandan bu çocuklara okul ortamı ve okulda uyulması gereken kurallar muhakkak iyice öğretilmeli ve hedefleri iyice belirlenmelidir. Dediğim gibi tüm problemlerin ana kaynağı dil eğitimi olduğu için ve bu çocuklara kendi dillerinde eğitim sağlamamız mümkün görünmediği için entegrasyonun olmazsa olmazı dil öğrenmeleridir.

Sevgiyle Kalın…